Του Γιώργου Χατζηβασιλείου
Πολιτείες ολόκληρες σκαλισμένες μέσα στα βουνά. Πόλεις υπόγειες, κρυμμένες για αιώνες στα έγκατα της γης. Οροσειρές που μοιάζουν να φτιάχτηκαν από το χέρι γιγάντιου καλλιτέχνη. Στα όρια μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, πραγματικού και φανταστικού, απλώνεται ένας τόπος φτιαγμένος από έναν αέρα μυστηρίου που εδώ και χιλιετίες σμιλεύει την παράξενη ιστορία του…
Στα βάθη της Τουρκίας, 300 περίπου χιλιόμετρα ανατολικότερα της Άγκυρας, ξετυλίγεται μια περιοχή που δείχνει να μη μοιάζει με καμία άλλη στον πλανήτη. Αλλόκοσμη, αποτελούμενη από 5 πόλεις με βαθιές ρίζες μέσα στον χρόνο (όπως η Καισαρεία), η Καππαδοκία κλέβει από την πρώτη στιγμή τις εντυπώσεις, κυρίως για τα «θαύματα» που φιλοξενούνται στις σεληνιακές της κοιλάδες. Κάστρα, εκκλησίες, κατοικίες και μοναστήρια χιλιετιών είναι λαξευμένα μέσα στις οροσειρές της. Αλλόκοτοι τεράστιοι βράχοι σε σχήμα φαλλών ή μανιταριών και κάθε τι άλλου βρίσκονται φυτεμένοι ολόγυρα από τη φύση, όλα με φόντο μια διαρκή εναλλαγή μεταξύ άγριας ερήμου και καταπράσινων μονοπατιών. Είναι δύσκολο για κάποιον που επισκέπτεται την περιοχή να μη φανταστεί έστω για λίγο τον εαυτό του σαν ήρωα κάποιας ταινίας φαντασίας, με ένα τοπίο γύρω του που μοιάζει να βγήκε απευθείας από τα φιλμ κάποιου «Ιντιάνα Τζόουνς», ενός «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» ή (επί το επικαιρότερον) ενός «Game of Thrones». Καθόλου τυχαία σε αυτά ακριβώς τα μέρη ήταν που ο Τζορτζ Λούκας αποφάσιζε να στήσει τις κάμερές του προκειμένου να γυρίσει τις επικές ταινίες των «Star Wars»!
Οι κοιλάδες περιτριγυρίζονται αμφιθεατρικά από κούφια βουνά τόσο εντυπωσιακά, που εξωτερικά δείχνουν κάποιες φορές σαν να πλάστηκαν από τη φαντασία του Γκαουντί. Η εικόνα τους θυμίζει έντονα την αισθητική του καταλανού αρχιτέκτονα, ωστόσο οι μόνοι αρχιτέκτονες που παρενέβησαν εδώ είναι ο αέρας, η βροχή και η λάβα από τα ηφαίστεια που ξεχύθηκε εκατομμύρια χρόνια πριν. Με την εξωπραγματική αυτήν όψη αλλά και με το εσωτερικό των οροσειρών να κρύβει τούνελ, θαλάμους και μοναστήρια αρχαίων και πρωτοχριστιανικών πολιτισμών, οι κοιλάδες αυτές μοιάζουν περισσότερο με αυτόνομες εξωγήινες πολιτείες παρά με ανθρώπινο κατασκεύασμα.
Η αλλόκοσμη μορφή της Καππαδοκίας βρίσκεται σε συντονισμό με το παρελθόν της, από όπου και ξεπετάχθηκαν, γύρω στο 2.000 π.X., οι Χετταίοι, οι πρώτοι άνθρωποι που επεξεργάστηκαν τον σίδηρο. Οι Χετταίοι κράτησαν, βέβαια, το πολύτιμο αυτό μυστικό για τον εαυτό τους, κι έτσι ο στρατός τους ήταν ανίκητος και έτη φωτός τεχνολογικά μπροστά από την εποχή του. Ταυτόχρονα, ο τόπος είναι βαθιά ποτισμένος και από το θρησκευτικό στοιχείο. Για αιώνες, μέχρι και τη διάλυση του Βυζαντίου, η Καππαδοκία ήταν το δεύτερο σημαντικότερο κέντρο του ορθόδοξου χριστιανισμού μετά την Κωνσταντινούπολη δίνοντας εμβληματικές μορφές του χώρου (όπως τον άγιο Βασίλειο, τον άγιο Γεώργιο, τον Γρηγόριο Νύσση, τον Γρηγόριο Θεολόγο).
Γυρίζοντας σήμερα στα ανατολικότερα σύνορα της Δύσης ή στα δυτικότερα της Ανατολής, η Καππαδοκία αποτελεί έναν από τους πιο τουριστικούς προορισμούς της Τουρκίας. Από εδώ είναι που παράγονται τα περισσότερα χρήματα των 7 περίπου εκατομμυρίων κατοίκων της, που δείχνουν οικονομικά σε καλύτερη κατάσταση από τους περισσότερους συμπατριώτες τους. Περπατώντας εδώ η λέξη που συναντάς περισσότερο είναι «λίρες» και το παραδοσιακό ανατολίτικο παζάρεμα των πάντων, ωστόσο οι ντόπιοι είναι ταυτόχρονα γνήσια φιλόξενοι. Από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα που ο τουρισμός τους έχει να δώσει, πάντως, είναι οι υπόγειες πόλεις που μέχρι πρόσφατα ήταν κρυμμένες όχι μόνο από τα μάτια αλλά και από τη μνήμη όλων.
Ούτε μία ούτε δύο... Τριάντα περίπου υπόγειες πόλεις βρίσκονται κάτω από τα πόδια των κατοίκων της Καππαδοκίας (αλλά μόλις οι 3 είναι επισκέψιμες)! Η μεγαλύτερη από αυτές, η Derinkuyu, φιλοξενούσε έως 10.000 ανθρώπους, αφού τρύπωνε σε βάθος 85 μέτρων και σε ακτίνα χιλιομέτρων. Η πόλη φτιάχτηκε από τους Χετταίους ως καταφύγιο και από τότε επεκτάθηκε και χρησιμοποιήθηκε από όλους τους κατοίκους που ακολούθησαν, προκειμένου να προφυλαχθούν από επιδρομές Περσών και Ρωμαίων. Πρόκειται για πολιτείες που μέσα τους φώλιαζαν τα πάντα: δωμάτια, λουτρά, εκκλησίες, καμινάδες εξαερισμού, χώροι παραγωγής κρασιού, στάβλοι, μονές, πηγάδια νερού και μεγάλες αίθουσες συναντήσεων. Η Derinkuyu ανακαλύφθηκε τυχαία μόλις στα 1963 από έναν κάτοικο του χωριού, ο οποίος, καθώς κατεδάφιζε έναν τοίχο του σπιτιού του, έμεινε έκπληκτος όταν ανακάλυψε ότι πίσω από αυτόν ήταν ένα δωμάτιο που δεν το είχε δει ποτέ! Αυτό οδηγούσε σε ένα άλλο δωμάτιο και αυτό σε ένα άλλο και το άλλο σε άλλο, και έτσι διαπίστωσε πως ένας ολόκληρος άγνωστος κόσμος βρισκότανε κάτω από το σπίτι του…
Οι ιστορίες και οι τόποι της Καππαδοκίας κουβαλάνε μια μυστηριακή, άγρια ομορφιά που μπορεί κανείς να τη ζήσει από… παντού. Υπόγεια, επίγεια, ακόμη και… υπέργεια, χάρη στα δεκάδες αερόστατα που κατακλύζουν καθημερινά τον ουρανό της περιοχής, υφαίνοντας «κορυφαίες» εμπειρίες για όσους σεργιανίζουν μαζί τους. Από ψηλά ή χαμηλά, με αερόστατο ή υπόγεια, βέβαιο είναι πως το πέρασμα από εδώ αφήνει σημάδια ανεξίτηλα στα ύψη και στα βάθη όποιου περάσει έστω για λίγο από τα μυθικά αυτά μέρη.
Φωτογραφίες: Γιώργος Χατζηβασιλείου, Γιώργος Χαραλαμπίδης
athensvoice.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου