Ως δυτικοευρωπαϊκός θεσμός οι Λέσχες εισάγονται πολύ νωρίς στη Σμύρνη. Το 1791, έχει ήδη ιδρυθεί η ευρωπαϊκή λέσχη που μετονομάζεται σε Casino Europeen κι έπειτα σε Cercle Europeen. Στη συνέχεια ενώνεται με το Nouveau Club και ιδρύεται το '' Club de Smyrne'', που διατηρείται μέχρι την καταστροφή.
Παλαιά ελληνική ήταν η ''Λέσχη Κυνηγών'', καθώς το κυνήγι ήταν από τις αγαπημένες συνήθειες των Σμυρνιών (τριάντα χιλιάδες επίσημες άδειες κυνηγιού δόθηκαν το έτος 1900).
Στην ίδρυση, το 1891, πρωτοστάτησε ο δημοσιογράφος δ/ ντής της εφημ.''Αρμονία'', Μιλτιάδης Σεϊνάζης. Σκοπός της, εκτός της ''προαγωγής του κυνηγιού και της σκοποβολής'' ήταν η διοργάνωση εκδρομών, οπλασκιών, ανδρικών ασκήσεων και αλληλοβοήθειας των μελών. Από το 1895, μεταφέρεται σε κτήριο στην Προκυμαία.
Η αρχική λέσχη, η ''Υψηλή Λέσχη Κυνηγών'' (600 μέλη), φιλοξενούσε τον ''Όμιλο ερετών'' που οργάνωνε κάθε χρόνο λεμβοδρομίες. Επίσημοι χοροί, συναυλίες, χορευτικά τσάγια, καθώς και οργάνωση γυμναστικών αγώνων του 1895. Στους κήπους και των δύο αυτών λεσχών, έπαιζαν ορχήστρες στη διάρκεια του καλοκαιριού.
Άλλες λέσχες η ''Σαμπέρ'' που ιδρύθηκε το 1905 στην Πούντα και διέθετε γήπεδο τέννις, η ''Αρμενική'', η ''Ισραηλιτική'', η ''Ναυτική'' που ιδρύθηκε το 1911 από Άγγλους και Γάλλους στο Κορδελιό και άλλες λέσχες στα προάστια, με αίθουσες αναγνωστηρίου, σφαιριστηρίου, χαρτοπαίγνιου όπου δίνονταν χοροί, εσπερίδες κ.α.
'' Η Μικρασιατική Λέσχη '' ιδρύθηκε το 1920 μετά την ελληνική απόβαση, με σκοπό την ''μεταξύ των μελών επικοινωνία δι' ανταλλαγής ιδεών κοινοφελών και την εν γένει ψυχαγωγία αυτών''.
Το Sporting Club
Ιδρύεται στις 8 Αυγούστου του 1893, με μέλη 141 Έλληνες, 271 Ευρωπαίους, Λεβαντίνους κι Εβραίους, 53 Αρμένηδες και 10 Μουσουλμάνους, ''Γυμνασιακό Κύκλο'' το αποκαλούσαν οι εφημερίδες, ''Σπόρτιγκ Κλουπ'' το έλεγαν οι Σμυρναίοι.
Διέθετε αναγνωστήρι, αίθουσες σφαιριστηρίου κι χαρτοπαιγνίου και ωραιότατο κήπο, όπου έπαιζε τα καλοκαίρια εκλεκτή ορχήστρα και συγκεντωνόταν η αριστοκρατία της Σμύρνης. Η λέσχη συγκοινωνούσε με μεγαλοπρεπή αίθουσα θεάτρου, που είχε το ίδιο όνομα.
Η ''Ελληνική Λέσχη''
Με σκοπό την διευθέτηση των εμπορικών συμφερόντων, καθώς και την αγωγή των αναξιοπαθούντων, οι Έλληνες της Σμύρνης ιδρύουν το 1818 την ''Ελληνική Εμπορική Λέσχη'' κι αμέσως γράφονται ως μέλη ογδόντα Έλληνες έμποροι.
Οι ηθικές αρχές και φιλανθρωπικοί σκοποί τονίζονται στις επιγραφές που κοσμούν τις αίθουσες και την είσοδο του κτηρίου, όπως ''Μηδείς αφιλάνθρωπος εισίτω'', '' Δικαιοσύνη και ειρήνη κατεφίλησαν'', ''Ρίζα πάντων αγαθών η ευσέβεια'', ''Κέρδος πορίζου πάντοθεν, πλην εκ κακών'', ''Δος τι και λάβεις τι'' κ.α.
Ειδικός γραμματέας διάβαζε στα μέλη περικοπές από βιβλίο και εφημερίδες με εμπορικό και ηθικό περιεχόμενο.
Το 1842 μετονομάζεται σε ''Γραικική Λέσχη'' και έπειτα ''Ελληνική Λέσχη''.
Το κτήριό της από τα ''Γυαλάδικα'' μεταφέρεται στην δίοδο ''Φωτιάδη'' (στην Προκυμαία) κι έπειτα, αφού πυρπολήθηκε, στη δίοδο ''Σπόντη''.
Τέλος τον Οκτώβρη του 1907, εγκαθίσταται σε πολυτελέστατο οίκημα, 750 τετ.πήχεων, στη δίοδο Τενεκίδη, με ενοίκιο 380 χρυσών λιρών Τουρκίας το έτος.
Η μεγαλοπρεπής μαρμάρινη σκάλα οδηγούσε στον προθάλαμο που ήταν επενδυμένος με μάρμαρα και στρωμένος με χαλιά Προύσας. Αριστερά βρισκόταν η μεγάλη αίθουσα χορού, με πελώριους καθρέφτες και σειρά πολυελαίων. Δεξιά μ' έναν ευρύχωρο διάδρομο έμπαινε κανείς σε τρεις ανεξάρτητες αίθουσες. Η πρώτη ''η κόκκινη'' προορίζονταν για τα χαρτοπαίγνια, η ''πράσινη'' για το αναγνωστήριο και η ''ωχροκίτρινη'' για το σφαιριστήριο.
Όλες οι αίθουσες είχαν εξώστες προς την αγγλική σκάλα. Όταν δίνονταν οι ''μεγάλοι μπάλοι'', γινόταν συγχρόνως και ''ο μεγάλος τζόγος'' στις δύο αίθουσες που ενώνονταν μεταξύ τους (αφαιρώντας το διαχωριστικό) και τότε χωρούσαν 200 και πλέον παίχτες.
Η λέσχη είχε τέλειο σύστημα εξαερισμού και όλες τις σύγχρονες για την εποχή εγκαταστάσεις. Στις μεγαλοπρεπείς αίθουσές τις δίνονταν οι ωραιότεροι και επισημότεροι χοροί, δεξιώσεις και τελετές.
Από εδώ πέρασαν βασιλείς, αρχιστράτηγοι, διακεκριμένοι πνευματικοί άνθρωποι.
Στα 104 χρόνια της ζωής της, η ''Ελληνική Λέσχη'' άλλαξε ονόματα, οικήματα, υπέστη μεταρρυθμίσεις, πάντοτε όμως έμεινε το ωραιότερο εθνικό κέντρο της ελληνικής κοινωνίας της Σμύρνης.
Στα τρία τελευταία έτη αριθμούσε 400 μέλη και λειτουργούσαν τμήματα επιστημονικού, καλλιτεχνικού, φιλολογικού κι εμπορικού σκοπού.
Επιμέλεια • Δημήτρης Τσαμπάς
Παλαιά ελληνική ήταν η ''Λέσχη Κυνηγών'', καθώς το κυνήγι ήταν από τις αγαπημένες συνήθειες των Σμυρνιών (τριάντα χιλιάδες επίσημες άδειες κυνηγιού δόθηκαν το έτος 1900).
Στην ίδρυση, το 1891, πρωτοστάτησε ο δημοσιογράφος δ/ ντής της εφημ.''Αρμονία'', Μιλτιάδης Σεϊνάζης. Σκοπός της, εκτός της ''προαγωγής του κυνηγιού και της σκοποβολής'' ήταν η διοργάνωση εκδρομών, οπλασκιών, ανδρικών ασκήσεων και αλληλοβοήθειας των μελών. Από το 1895, μεταφέρεται σε κτήριο στην Προκυμαία.
Η αρχική λέσχη, η ''Υψηλή Λέσχη Κυνηγών'' (600 μέλη), φιλοξενούσε τον ''Όμιλο ερετών'' που οργάνωνε κάθε χρόνο λεμβοδρομίες. Επίσημοι χοροί, συναυλίες, χορευτικά τσάγια, καθώς και οργάνωση γυμναστικών αγώνων του 1895. Στους κήπους και των δύο αυτών λεσχών, έπαιζαν ορχήστρες στη διάρκεια του καλοκαιριού.
Άλλες λέσχες η ''Σαμπέρ'' που ιδρύθηκε το 1905 στην Πούντα και διέθετε γήπεδο τέννις, η ''Αρμενική'', η ''Ισραηλιτική'', η ''Ναυτική'' που ιδρύθηκε το 1911 από Άγγλους και Γάλλους στο Κορδελιό και άλλες λέσχες στα προάστια, με αίθουσες αναγνωστηρίου, σφαιριστηρίου, χαρτοπαίγνιου όπου δίνονταν χοροί, εσπερίδες κ.α.
'' Η Μικρασιατική Λέσχη '' ιδρύθηκε το 1920 μετά την ελληνική απόβαση, με σκοπό την ''μεταξύ των μελών επικοινωνία δι' ανταλλαγής ιδεών κοινοφελών και την εν γένει ψυχαγωγία αυτών''.
Το Sporting Club
Ιδρύεται στις 8 Αυγούστου του 1893, με μέλη 141 Έλληνες, 271 Ευρωπαίους, Λεβαντίνους κι Εβραίους, 53 Αρμένηδες και 10 Μουσουλμάνους, ''Γυμνασιακό Κύκλο'' το αποκαλούσαν οι εφημερίδες, ''Σπόρτιγκ Κλουπ'' το έλεγαν οι Σμυρναίοι.
Διέθετε αναγνωστήρι, αίθουσες σφαιριστηρίου κι χαρτοπαιγνίου και ωραιότατο κήπο, όπου έπαιζε τα καλοκαίρια εκλεκτή ορχήστρα και συγκεντωνόταν η αριστοκρατία της Σμύρνης. Η λέσχη συγκοινωνούσε με μεγαλοπρεπή αίθουσα θεάτρου, που είχε το ίδιο όνομα.
Η ''Ελληνική Λέσχη''
Με σκοπό την διευθέτηση των εμπορικών συμφερόντων, καθώς και την αγωγή των αναξιοπαθούντων, οι Έλληνες της Σμύρνης ιδρύουν το 1818 την ''Ελληνική Εμπορική Λέσχη'' κι αμέσως γράφονται ως μέλη ογδόντα Έλληνες έμποροι.
Οι ηθικές αρχές και φιλανθρωπικοί σκοποί τονίζονται στις επιγραφές που κοσμούν τις αίθουσες και την είσοδο του κτηρίου, όπως ''Μηδείς αφιλάνθρωπος εισίτω'', '' Δικαιοσύνη και ειρήνη κατεφίλησαν'', ''Ρίζα πάντων αγαθών η ευσέβεια'', ''Κέρδος πορίζου πάντοθεν, πλην εκ κακών'', ''Δος τι και λάβεις τι'' κ.α.
Ειδικός γραμματέας διάβαζε στα μέλη περικοπές από βιβλίο και εφημερίδες με εμπορικό και ηθικό περιεχόμενο.
Το 1842 μετονομάζεται σε ''Γραικική Λέσχη'' και έπειτα ''Ελληνική Λέσχη''.
Το κτήριό της από τα ''Γυαλάδικα'' μεταφέρεται στην δίοδο ''Φωτιάδη'' (στην Προκυμαία) κι έπειτα, αφού πυρπολήθηκε, στη δίοδο ''Σπόντη''.
Τέλος τον Οκτώβρη του 1907, εγκαθίσταται σε πολυτελέστατο οίκημα, 750 τετ.πήχεων, στη δίοδο Τενεκίδη, με ενοίκιο 380 χρυσών λιρών Τουρκίας το έτος.
Η μεγαλοπρεπής μαρμάρινη σκάλα οδηγούσε στον προθάλαμο που ήταν επενδυμένος με μάρμαρα και στρωμένος με χαλιά Προύσας. Αριστερά βρισκόταν η μεγάλη αίθουσα χορού, με πελώριους καθρέφτες και σειρά πολυελαίων. Δεξιά μ' έναν ευρύχωρο διάδρομο έμπαινε κανείς σε τρεις ανεξάρτητες αίθουσες. Η πρώτη ''η κόκκινη'' προορίζονταν για τα χαρτοπαίγνια, η ''πράσινη'' για το αναγνωστήριο και η ''ωχροκίτρινη'' για το σφαιριστήριο.
Όλες οι αίθουσες είχαν εξώστες προς την αγγλική σκάλα. Όταν δίνονταν οι ''μεγάλοι μπάλοι'', γινόταν συγχρόνως και ''ο μεγάλος τζόγος'' στις δύο αίθουσες που ενώνονταν μεταξύ τους (αφαιρώντας το διαχωριστικό) και τότε χωρούσαν 200 και πλέον παίχτες.
Η λέσχη είχε τέλειο σύστημα εξαερισμού και όλες τις σύγχρονες για την εποχή εγκαταστάσεις. Στις μεγαλοπρεπείς αίθουσές τις δίνονταν οι ωραιότεροι και επισημότεροι χοροί, δεξιώσεις και τελετές.
Από εδώ πέρασαν βασιλείς, αρχιστράτηγοι, διακεκριμένοι πνευματικοί άνθρωποι.
Στα 104 χρόνια της ζωής της, η ''Ελληνική Λέσχη'' άλλαξε ονόματα, οικήματα, υπέστη μεταρρυθμίσεις, πάντοτε όμως έμεινε το ωραιότερο εθνικό κέντρο της ελληνικής κοινωνίας της Σμύρνης.
Στα τρία τελευταία έτη αριθμούσε 400 μέλη και λειτουργούσαν τμήματα επιστημονικού, καλλιτεχνικού, φιλολογικού κι εμπορικού σκοπού.
Επιμέλεια • Δημήτρης Τσαμπάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου